درمان بیماری عروق کرونر

بیماری عروق کرونر (Coronary Artery Disease) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های قلبی است که زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های تغذیه‌کننده عضله قلب یعنی عروق کرونر، دچار تنگی یا انسداد شوند.

این وضعیت به دلیل تجمع چربی، کلسترول و مواد دیگر در دیواره داخلی این رگ‌ها به وجود می‌آید.

این رسوبات که پلاک نام دارند باعث کاهش جریان خون به عضله قلب می‌شوند و در موارد شدید ممکن است منجر به حمله قلبی شوند.

علائم بیماری عروق کرونر

علائم این بیماری ممکن است در ابتدا خفیف یا حتی نامحسوس باشند. اما با پیشرفت بیماری علائم زیر رایج هستند:

1. درد یا فشار در قفسه سینه (آنژین)

شایع‌ترین علامت احساس سنگینی یا درد در وسط قفسه سینه است که ممکن است به شانه، بازو یا فک سرایت کند. این درد معمولاً در زمان فعالیت یا استرس بیشتر می‌شود.

2. تنگی نفس

وقتی قلب نتواند خون کافی پمپ کند ممکن است بیمار در انجام فعالیت‌های ساده مانند بالا رفتن از پله دچار تنگی نفس شود.

3. خستگی غیرعادی

بسیاری از بیماران احساس ضعف یا خستگی شدید بدون علت خاص دارند به‌ویژه هنگام تلاش فیزیکی.

4. علائم خاص در زنان

در زنان ممکن است علائمی مانند تهوع، درد در پشت یا گردن و اضطراب جایگزین درد قفسه سینه شود.

عوامل خطر بیماری عروق کرونر

بعضی از فاکتورها می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند، از جمله:

• فشار خون بالا
• چربی خون بالا (LDL بالا، HDL پایین)
• دیابت یا مقاومت به انسولین
• سیگار کشیدن
• بی‌تحرکی و اضافه وزن
• تغذیه ناسالم
• سابقه خانوادگی بیماری قلبی

هرچه تعداد این عوامل در فرد بیشتر باشد خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر بالاتر خواهد بود.

روش‌های تشخیص بیماری عروق کرونر

پزشک معمولاً بر اساس شرح حال معاینه بالینی و انجام تست‌های زیر بیماری را بررسی می‌کند:

1. نوار قلب (ECG)

برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب و تشخیص اختلالات احتمالی.

2. تست ورزش

ثبت نوار قلب در حین فعالیت فیزیکی (معمولاً دویدن روی تردمیل) برای بررسی پاسخ قلب به استرس.

3. سی‌تی آنژیوگرافی یا اسکن قلب

روش غیرتهاجمی برای مشاهده وضعیت عروق کرونر با استفاده از اشعه ایکس و ماده حاجب.

4. آنژیوگرافی کرونر

دقیق‌ترین روش تصویربرداری از عروق قلبی که معمولاً قبل از انجام درمان‌های تهاجمی استفاده می‌شود.

روش‌های درمان بیماری عروق کرونر

درمان این بیماری شامل سه بخش کلی است: تغییر سبک زندگی، دارودرمانی و مداخلات پزشکی.

1. تغییر سبک زندگی

• کاهش مصرف چربی‌های اشباع و قندهای ساده
• فعالیت منظم بدنی (مثلاً پیاده‌روی روزانه)
• ترک سیگار
• کاهش وزن و مدیریت استرس

2. داروها

داروهای مختلفی برای کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری تجویز می‌شوند از جمله:

• ضدپلاکت‌ها مثل آسپرین
• استاتین‌ها برای کاهش کلسترول
• بتابلاکرها و نیتراتها برای کاهش فشار روی قلب
• داروهای ضد فشار خون در صورت لزوم

3. آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری

اگر انسداد رگ شدید باشد ممکن است نیاز به باز کردن رگ با بالون و قرار دادن استنت (فنر فلزی) وجود داشته باشد.

4. جراحی بای‌پس (CABG)

در موارد پیچیده یا انسدادهای متعدد جراحی بای‌پس عروق کرونر انجام می‌شود تا مسیر جدیدی برای جریان خون ایجاد شود.

عوارض احتمالی بیماری عروق کرونر

در صورت عدم تشخیص و درمان بیماری عروق کرونر می‌تواند منجر به عوارض جدی شود:

• سکته قلبی (انفارکتوس میوکارد)
• نارسایی قلب
• آریتمی‌های خطرناک (بی‌نظمی در ریتم قلب)
• مرگ ناگهانی قلبی

پیشگیری از بیماری عروق کرونر

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. اقداماتی مانند تغذیه سالم، تحرک کافی، کنترل قند و فشار خون و ترک سیگار می‌توانند به‌طور قابل توجهی احتمال بروز بیماری را کاهش دهند.

تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم دو عامل بسیار مهم در حفظ سلامت قلب و پیشگیری از بیماری عروق کرونر هستند. تغییر در سبک زندگی می‌تواند به کاهش خطر بروز این بیماری کمک کند و در صورت ابتلا روند پیشرفت آن را کندتر سازد.

رژیم غذایی مناسب برای سلامت قلب باید بر پایه مصرف چربی‌های مفید، کاهش مواد مضر و افزایش دریافت مواد مغذی ضروری باشد.

چربی‌های غیراشباع مانند امگا-۳ که در ماهی‌های چرب، گردو و تخم کتان وجود دارند به کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب کمک می‌کنند و باعث حفظ انعطاف ‌پذیری رگ‌ها می‌شوند.

روغن زیتون نیز یکی از بهترین منابع چربی سالم است که می‌تواند جایگزین چربی‌های حیوانی در رژیم غذایی روزانه شود.

در مقابل مصرف چربی‌های مضر مانند چربی‌های ترانس و اشباع ‌شده که در فست ‌فودها، غذاهای سرخ‌ شده و فرآورده‌های گوشتی وجود دارند باید به حداقل برسد.

این نوع چربی‌ها باعث افزایش کلسترول بد خون و رسوب چربی در دیواره عروق می‌شوند.

همچنین مصرف زیاد قندهای ساده مانند نوشیدنی‌های شیرین و شیرینی‌جات می‌تواند به افزایش وزن و بروز دیابت منجر شود که هر دو از عوامل خطر بیماری‌های قلبی هستند.

کاهش مصرف نمک نیز نقش مهمی در کنترل فشار خون دارد. فشار خون بالا یکی از عوامل اصلی بروز بیماری عروق کرونر است بنابراین توصیه می‌شود مصرف نمک روزانه محدود باشد.

در کنار آن افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه به دلیل دارا بودن آنتی‌اکسیدان‌ها، فیبر و ویتامین‌ها می‌تواند به پاکسازی عروق و بهبود عملکرد قلب کمک کند.

استفاده از غلات کامل مانند نان سبوس‌دار و برنج قهوه‌ای نیز در کنترل قند و چربی خون مؤثر است.

ورزش منظم مکملی ضروری برای تغذیه سالم است. فعالیت بدنی مداوم باعث تقویت عضله قلب، بهبود گردش خون، کنترل وزن و کاهش استرس می‌شود.

انجام فعالیت‌های هوازی مانند پیاده ‌روی سریع، دوچرخه‌ سواری سبک یا شنا به مدت حدود ۱۵۰ دقیقه در هفته برای بیشتر افراد توصیه می‌شود.

کسانی که تازه ورزش را آغاز می‌کنند می‌توانند با زمان‌های کوتاه‌تر شروع کنند و به‌ تدریج شدت و مدت فعالیت را افزایش دهند.

ورزش‌های آرامش ‌بخش مانند یوگا و مدیتیشن نیز با کاهش اضطراب و استرس، به سلامت روان و در نتیجه سلامت قلب کمک می‌کنند.

با این حال افرادی که سابقه بیماری قلبی دارند باید پیش از آغاز هر برنامه ورزشی با پزشک خود مشورت کنند تا نوع و شدت فعالیت متناسب با شرایطشان انتخاب شود.

در مجموع رعایت رژیم غذایی سالم و انجام منظم فعالیت بدنی نه ‌تنها در پیشگیری از بیماری عروق کرونر مؤثر است بلکه می‌تواند به کنترل علائم، بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر بیماران قلبی نیز کمک کند.

نتیجه‌گیری

بیماری عروق کرونر یکی از دلایل اصلی مرگ‌ومیر در جهان است اما با آگاهی، پیشگیری و درمان به‌موقع می‌توان آن را کنترل کرد و زندگی سالمی داشت.

اگر در خانواده سابقه بیماری قلبی دارید یا علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس یا خستگی مزمن دارید مراجعه به پزشک متخصص قلب و بررسی وضعیت عروق کرونر بسیار ضروری است.

با اصلاح سبک زندگی و استفاده از درمان‌های مدرن، می‌توان از عوارض جدی بیماری عروق کرونر جلوگیری کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.

درباره دکتر رامین بقایی

دکتر رامین بقایی متخصص جراحی عمومی و فوق تخصص جراحی قلب و عروق (کودکان و بزرگسالان) می‌باشد.

آدرس: تهران – خیابان نلسون ماندلا (جردن)، بالاتر از تقاطع حقانی، خیابان پدیدار، پلاک ۶۲، طبقه سوم، واحد ۳۳

شماره تلفن: ۰۲۱۸۸۶۷۰۳۵۰

ایمیل: info @ dr-baghaei.com

اینستاگرام: dr.ramin.baghaei